HIT-actief stal

We houden ons steeds meer bezig met alternatieve stalsystemen ten opzichte van de traditionele individuele huisvesting. Groepshuisvesting wordt alsmaar populairder, waaronder de HIT-actief stal. In dit artikel leggen we uit wat het is, wat de voor- en nadelen zijn en wat je hiervoor nodig hebt op gebied van locatie en vergunningen.

Wat is een HIT-actief stal?

De HIT-actief stal komt oorspronkelijk uit Duitsland (www.activstall.de) en is merknaam voor een concept voor een moderne vorm van groepshuisvesting voor paarden. Hierbij wordt tegemoetgekomen aan de natuurlijke behoeften/leefsituatie van het paard. Zo wordt bewegen, buiten zijn, sociaal contact en verdeeld over de dag kleinere porties voer eten gestimuleerd. De afgelopen jaren is er steeds meer vraag gekomen naar het stallen van paarden in een groepshuisvesting en zijn er verschillende systemen ontwikkeld om dit aan te pakken. Vandaag de dag staat dierwelzijn hoog op de agenda. Het houden van paarden in een HIT-actief stal sluit hier perfect bij aan. Al is dit niet voor iedere locatie een geschikte oplossing. Paarden zijn goed bestand tegen kou en kunnen het hele jaar door buiten lopen, maar dit vraagt wel om meer grond. Iets wat in Nederland niet altijd mogelijk is.

In een HIT-actief stal lopen paarden voornamelijk buiten in een groep en hebben ze de mogelijkheid om naar binnen te gaan om te schuilen of rusten. Voor paarden die lager in de rangorde staan is het belangrijk dat er genoeg vluchtroutes zijn en plekken waar ze zich kunnen terugtrekken en rusten. Natuurlijke afscheidingen zijn vaak onderdeel van deze stal. Het bewegen in de stal wordt gestimuleerd door voer en water op verschillende plekken aan te bieden.

Voersysteem

De HIT-actief stal staat bekend om het innovatieve voersysteem dat computergestuurd wordt en ervoor zorgt dat de paarden verdeeld over de dag kleine porties voer kunnen halen. Dit kan tijdgestuurd en/of op basis van de transponder middels een chip die het paard ingebracht krijgt of die aan halster of halsband vastgemaakt zit. Bij de tijdgestuurde stations kunnen de paarden op vaste tijden tegelijk eten. Bij het systeem op basis van een chip werkt het individueel, waarbij één paard het voerstation in loopt, een portie voer krijgt en er vervolgens aan de andere kant uit loopt. Wanneer het paard voldoende voer heeft gehad die dag zullen de poortjes niet meer openen. Op deze manier is ook heel snel te monitoren welke paarden niet genoeg voer binnenkrijgen. Met de chip kan bijvoorbeeld ook worden bepaald welke paarden toegang hebben tot weidegang. Het HIT-actief systeem is wel iets wat aan de paarden geleerd moet worden aan de hand, wat in de praktijk zo’n twee weken intensieve begeleiding vergt.

Voordelen HIT-actief stal

De paarden hebben veel mogelijkheden voor sociaal contact.
Ze worden gestimuleerd om veel te bewegen, wat bijdraagt aan een gezonde lichaam en geest.
Paarden kunnen zelf kiezen of ze binnen of buiten verblijven.
Voeren in kleine porties verkleint de kans op maagzweren, koliek en spijsverteringsproblemen.
Het benodigde voer kan per paard afgestemd en gemonitord worden.
Bij het individueel voeren en verspreiden van de voerpunten ontstaan minder voernijd en stress.
Deze leefwijze sluit aan bij de natuurlijke behoefte en situatie van paarden.
Wanneer een paard niet op de weide mag omdat deze bijvoorbeeld hoefbevangen is kan dit makkelijk geregeld worden middels de toegangspoorten.
Het houden van de paarden op deze manier is veel minder arbeidsintensief omdat heel veel computergestuurd gaat.

Nadelen HIT-actief stal

Paarden moeten hiervoor een chip krijgen of een halsband of halster met chip.
Introduceren van paarden in het systeem is een proces wat veel tijd kost.
De stalhouder moet gevoel hebben met het werken met computers om met het HIT-systeem te kunnen werken.
De kans op blessures en besmettelijke ziektes is groter.
Wanneer paarden in en uit de groep worden gehaald, ook tijdelijk voor een training of buitenrit, kan dit stress en onrust veroorzaken.
Paarden komen minder in de hand, waardoor de gezondheid en kleine verwondingen moeilijker te monitoren zijn.
Wanneer er in een groep te weinig ruimte is, heb je meer sprake van agressief gedrag en dus een verhoogde kans dat de paarden elkaar verwonden.
Het is intensief om de HIT-actief stal schoon te houden van mest.
Niet elke paard en elke paardenhouder is geschikt voor een groepshuisvesting. De samenstelling van een kudde zorgt dus voor een groot deel voor het succes. Een paard moet al gewend zijn om in groepsverband te leven.
Ook is het bij een groepshuisvesting niet handig wanneer je met steeds roulerende paarden werkt (zoals handelspaarden), omdat een nieuw paard elke keer weer voor onrust zal zorgen.

Wat heb ik nodig voor een HIT-actief stal?

Een HIT-actief stal bestaat uit de volgende onderdelen:

Schuilstal of loopstal met vrije uitloop naar buiten via verschillende toegangswegen
Grote paddock, vaak (deels) verhard
Meerdere voerstations voor kracht- en ruwvoer op verschillende plekken
Watervoorziening (vorstproof) op verschillende plaatsen en niet in de buurt van de voerstations
Pad om tussen de verschillende voer- en waterpunten te bewegen
Zandpiste om te kunnen rusten en rollen

Om dit te kunnen realiseren is ten eerste voldoende ruimte nodig. Aan de hand van de hoeveelheid grond kun je bepalen hoeveel paarden je in je HIT-actief stal kwijt kunt. Op basis van Duitse richtlijnen dient de paddock mimimaal 75 m2 per paard te zijn (in België is dit 30-50 m2). De richtlijn voor de schuilstal is voor een stal met vijf volwassen paarden 8 m2 per paard. Voor elk paard wat daarbij komt mag je 7 m2 daarbij optellen. Daarnaast dient een weiland voor acht paarden minimaal 1 ha groot te zijn wanneer de paarden niet continu op de wei kunnen. Zowel binnen als buiten moet je voorkomen dat er hoeken zijn van minder dan 90° om te voorkomen dat paarden elkaar in het nauw kunnen drijven. Daarnaast is het belangrijk dat de bodem altijd droog is en dus gedraineerd wordt tenzij de locatie ook bij veel regen droog blijft. Bij het realiseren van de stal is het belangrijk om rekening te houden met zaken als de windrichting voor het bepalen van de ingangen voor de schuilstal en het creëren van enkele individuele boxen indien nodig bij een nieuw of ziek paard. Daarnaast vraagt het om een hogere investering dan bij een traditionele stal.

Wanneer je de HIT-actief stal als pensionstal wilt gebruiken is het ook verstandig om rekening te houden met de andere faciliteiten waar een normale pensionstal om vraagt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een rijbaan, poets- en afspuitplaatsen, zadelkamer, kantine en eventueel een longeercirkel. Daarnaast dien je rekening te houden met de opslag van voer, strooisel en andere materialen op de accommodatie. Vergeet ook de afvoer van mest niet, waarbij de mesthoop aan verschillende eisen moet voldoen en bovenal bereikbaar moet zijn voor vrachtwagens die de mest komen ophalen.

Regels en vergunningen HIT-actief stal

Ben jij geïnteresseerd in het maken van een HIT-actiefstal en wil je weten of dit mag? Dan is het belangrijk om eerst na te gaan met welk doel de paarden gehouden worden. Wordt jouw stal een pensionstal (wat het meest gebruikelijk is) of heb je een fokkerij en wil je dit systeem gaan toepassen? De meeste gemeenten hebben namelijk een apart beleid in hoe zij omgaan met paardenhouderijen en maken daarin een onderscheid tussen productiegeboden paardenhouderijen, gebruiksgerichte paardenhouderijen en maneges. Deze drie types hebben allemaal een andere bestemming en dus ook andere regels. Directe regels voor een HIT-actief stal zelf zal je dus nooit vinden.

Als duidelijk is met welk doel je de paarden gaat houden of al houdt dan kan je vervolgens checken welke regels hierbij horen en of deze passen bij jouw wensen. Een regel die hierbij haaks op het idee van een HIT-actiefstal stal staat is het principe van ‘bouwblok op maat maken’. Alle gemeenten werken met bouwblokken waarbinnen alle gebouwen geplaatst moeten worden, waarbij het de bedoeling is dat alle gebouwen zo dicht mogelijk op elkaar staan binnen een zo klein mogelijk oppervlak. De verschillende voerstations in een HIT-actiefstal wil je echt zo veel mogelijk verspreiden over je terrein. Als deze dan buiten het bouwblok liggen, heb je meteen een probleem. Daarnaast zijn de meeste gemeenten niet echt bekend met de paardensector. Laat staan dat ze snappen wat je met een HIT-actiefstal bedoelt. Een goede communicatie in de taal die ook de ambtenaar spreekt is dus essentieel om misstanden te voorkomen. De realisatie zal namelijk vaak uitkomen op maatwerk.

Wanneer je een HIT-actief stal wilt beginnen is het verstandig om eerst een omgevingsscan te laten maken aan de hand van je eerste ideeën om erachter te komen of al jouw wensen mogelijk zijn binnen de geldende regels van de gemeente. Of dat er wellicht nog vergunningaanvragen nodig zijn of een bestemmingsplanwijziging. Gelukkig kunnen wij je bij al deze punten helpen van het doen van een omgevingsscan tot inzichtelijk maken van de mogelijkheden en je plannen vertalen naar begrijpelijke taal voor ambtenaren, zodat jouw plan veel meer kans op slagen heeft. Samen maken we dit project een succes.