Verschil bedrijfsmatige en hobbymatige paardenhouderijen

Nu heb je zelf vast al bedacht dat bij een bedrijfsmatige paardenhouderij een bedrijfsresultaat moet worden geboekt en iets wat hobby is best geld mag kosten. En dat klopt, maar ben je er ook van op de hoogte wat de verschillen hiertussen zijn op het gebied van Ruimtelijke Ordening? Niet? Wij leggen het hier haarfijn aan je uit.

Om deze uitleg te beginnen, geven we eerst iets meer toelichting op het begrip bedrijfsmatig. Helaas hanteren gemeenten allemaal eigen beleid wat er onder dit begrip valt. Dus een eenduidig antwoord is er niet. Maar meestal is een paardenhouderij bedrijfsmatig wanneer ten minste één arbeidskracht een volledig inkomen uit de paardenhouderij kan genereren met een daarbij passende bedrijfsomvang. Daarnaast moet er zicht zijn op de continuïteit van het bedrijf bijvoorbeeld door bedrijfsopvolging, gedurende minimaal de komende tien jaar.

Agrarische adviescommissie paardenhouderij

Als er discussie is met de gemeente over of een paardenhouderij (of ander aan het buitengebied gebonden bedrijf) wel of niet bedrijfsmatig is, dan zal de gemeente een agrarische adviescommissie inschakelen. Zij komen dan op de locatie kijken en vragen vaak om een bedrijfsplan. De aanwezige voorzieningen, jouw bedrijfsplan en de prognoses voor je bedrijfsvoering zijn doorslaggevend. Het advies van deze agrarische adviescommissie wordt meestal één op één overgenomen door de gemeente. Het is dus belangrijk dat dit bezoek goed wordt voorbereid, want dit overleg is heel bepalend voor de toekomst van jouw bedrijf of hobby.

 
Bestemmingsplan bedrijfsmatige paardenhouderij

Als je geluk hebt wordt een bedrijfsmatige paardenhouderij direct toegestaan binnen een agrarisch gebied. Vaak maakt de gemeente bij het aanwijzen van de bestemming ook nog onderscheid in of het gaat om een productiegerichte paardenhouderij of een gebruiksgerichte paardenhouderij. In enkele gemeenten zijn gebruiksgerichte paardenhouderijen alleen toegestaan binnen de bestemming Bedrijf (agrarisch verwant) of Agrarisch – paardenhouderij. Wanneer de gemeente twijfelt over binnen welke bestemming de bedrijfsactiviteiten passen, dan kan zij ook hiervoor een bedrijfsplan opvragen en advies inwinnen bij de agrarische beoordelingscommissie.
 

Bestemming voor hobbymatig paarden houden

Het hobbymatig houden van paarden is in iedere bestemming waar een (bedrijfs)woning is toegestaan mogelijk, ook binnen de bestemming ‘Tuin’ kan het zijn dat paarden hobbymatig gehouden mogen worden. Al rust deze bestemming meestal op de voortuin, niet de plaats waar je de paarden eigenlijk graag wilt houden. In het buitengebied hebben burgerwoningen een woonbestemming. In bijna alle gevallen ligt deze bestemming op slechts een klein deel van het perceel en heeft de rest van het perceel de bestemming ‘agrarisch’ zonder bouwvlak. Vaak mag je binnen deze ruimte wel hobbymatig paarden houden, maar helaas komt het ook wel eens voor dat (door een fout in het bestemmingsplan) het hobbymatig houden van dieren niet is toegestaan. Juridisch gezien mag je dan je paard niet in de wei zetten.  

Buitenbak voor particulier versus bedrijf

Ten eerste is het goed om te weten dat iedere gemeente hiervoor zijn eigen regels hanteert. Vaak mag je zowel als particulier en als bedrijf vergunningsvrij een buitenbak bouwen binnen het bouwblok. Wanneer de buitenbaan (gedeeltelijk) buiten het bouwblok valt dan wordt dit nooit direct toegestaan en is het nodig om hiervoor een vergunning aan te vragen. Het grote verschil tussen een hobbymatige buitenbaan en een bedrijfsmatige buitenbaan ligt vooral in het gegeven dat particulieren vaak een veel minder groot bouwblok hebben. Als particuliere hobbyist in het buitengebied mag je in principe maar 150m2 aan bijgebouwen hebben, dit is inclusief alle aan-, uit- en bijgebouwen. Iets wat bij bedrijven vaak veel groter is en varieert.

 
Toestaan schuilhutten

Wat voor particulieren daarentegen wel enorm fijn is, is dat onder andere in de provincie Noord-Brabant schuilstallen onder voorwaarden mogelijk zijn. Gemeenten moeten hier dan wel zelf nog voorwaarden aan stellen. Voor gebouwen en bouwwerken ten behoeve van een bedrijf geldt dat die alleen zijn toegestaan binnen het toegekende bouwvlak. In veel gevallen mag een bedrijf dus juist geen schuilhut elders op een ander perceel bouwen. Best gek als je beseft dat een paard een paard is en, of deze nou hobbymatig of bedrijfsmatig wordt gehouden, dezelfde rechten op schuilgelegenheid behoudt. 

Milieuwetgeving

In de milieuwetgeving staat dat vanaf vijf paarden er een meldingsplicht geldt. Wanneer paarden hobbymatig worden houden is geen sprake van een inrichting. Daarom geldt de vuistregel dat hobbymatig maximaal vijf paarden mogen worden gehouden. Op basis van vaste jurisprudentie mogen in het buitengebied echter maximaal acht paarden hobbymatig worden gehouden, enkel als deze niet voor commerciële doeleinden worden gebruikt en eigenaren geen winstoogmerk hebben. Gemeenten staan daarom vaak maximaal acht paarden voor hobbymatig gebruik toe. Bij dit aantal wil een gemeente dan wel uitleg hebben dat de paarden niet voor bedrijfsmatige activiteiten gehouden worden.
 
Voor de Wet milieubeheer is het dus niet per se van toepassing of je bedrijfsmatig bezig bent, maar wanneer je meer dan vijf pony’s of paarden houdt ben je meldingsplichtig. Ben je bedrijfsmatig bezig en heb je ook nog andere dieren zoals bijvoorbeeld koeien dan moet je al vanaf 1 paard een melding doen. Vanaf 50 paarden geldt de meldingsplicht inclusief een verkorte milieutoets (OBM). Pas vanaf 100 paarden heb je een milieuvergunning nodig. Wanneer de nieuwe omgevingswet in werking treedt, gaat er op dit gebied wel het een en ander veranderen door het verdwijnen van het activiteitenbesluit, maar daarover meer in een volgende blog. De milieuvergunning moeten we niet verwarren met de vergunning voor de Wet natuurbescherming, Als een activiteit stikstofdepositie veroorzaakt op een Natura 2000-gebied, moet je uitzoeken of de activiteit vergunningsplichtig is op grond van de Wet natuurbescherming (Wnb). Dit geldt zowel voor het hobbymatig houden van paarden als voor het bedrijfsmatig houden van paarden. Of je deze vergunning nodig hebt is geheel afhankelijk van je locatie, je type bedrijf, het aantal dieren op het bedrijf, de afstand tot een Natura 2000-gebied en de wijze waarop je je dieren houdt.

 
Ruimtelijke impact

De ruimtelijke impact van alle paardenhouderijen is in essentie vergelijkbaar. Ze hebben dezelfde stal- en buitenruimte nodig. Alleen qua verkeersbewegingen is er enig verschil. Doordat de verkeersaantrekkende werking van een manege vele malen groter is dan van een ander type paardenhouderij worden maneges apart bestemd met de bestemming ‘Sport’. Daarnaast beschikt een manege vaak over meerdere buiten- en/of binnenbakken waardoor de ruimtelijke impact groter is. Ook het organiseren van wedstrijden, ponykampen heeft qua geluid een impact op de omgeving. Daarom worden maneges nooit toegestaan binnen de agrarische bestemmingen. Voor de overige paardenhouderijen zijn de benodigde voorzieningen en de effecten op de omgeving gelijkwaardig te benoemen. Alle bedrijven beschikken over stalgebouwen, mestplaat, buitenbak en in veel gevallen ook een binnenbak. Vanaf de buitenkant van een paardenhouderij is niet te zien om welk type paardenhouderij bedrijf het gaat. Ook de milieukundige impact blijft gelijk, daar er voor paardenhouderijen in het algemeen geen geuremissiefactor is vastgesteld, maar wordt gewerkt met vaste richtafstanden. Deze betreft 50 meter ten opzichte van geurgevoelige objecten in het buitengebied en 100 meter ten opzichte van geurgevoelige objecten in de bebouwde kom. Wanneer sprake is van een gemengd gebied mogen burgemeester en wethouders deze afstand halveren.